Sommige woorden en uitdrukkingen die uit vroegere tijden stammen, veranderen of vervormen hun oorspronkelijke betekenis. Zo werd het woord 'opruiing' vroeger niet helemaal in dezelfde betekenis gebruikt als nu.
Het verouderde woord "opruiing" betekent een samenzwering, de machinaties van de rebellen, een rel, intriges. Het adjectief "opruiend" dat ervan is afgeleid, betekent een actie die verband houdt met opruiing. Het woord "opruiend" kan dus in spraak worden gebruikt als synoniem voor het woord "opstandig", evenals "verboden", "illegaal".
Hoe het woord "opruiend" wordt geïnterpreteerd in woordenboeken
Soms kun je zinnen vinden als 'opruiende gedachten', 'opruiende acties'. Niet alle mensen weten precies wat dit betekent - sommigen hebben gewoon associaties met misdaad. In het woordenboek wordt het adjectief "opruiend" gedefinieerd als een verwijzing naar opruiing, dat wil zeggen iets verbodens, verwerpelijks. Opstand of onrust zijn achterhaalde betekenissen van het woord "opruiend".
Iets dat niet algemeen verkrijgbaar hoort te zijn, kan ook crimineel worden genoemd. Bijvoorbeeld informatie die geclassificeerd of verboden is.
Dit bijvoeglijk naamwoord wordt voornamelijk in fictie gebruikt. Het gebruik ervan in historische werken kan de smaak van het tijdperk benadrukken en wordt voornamelijk voor dit doel gebruikt. In de moderne literatuur komt het niet vaak voor, en in de omgangstaal komt het nog minder vaak voor. Journalisten gebruiken dit adjectief graag als het gaat om agressieve actie of gedrag.
Wat zijn opruiende gedachten?
Vroeger konden illegale handelingen en gedachten obsceen worden genoemd. Vooral vaak was de uitdrukking "opruiende gedachten", die werd gebruikt in verband met verschillende misdaden van politieke aard. Met de opkomst van opruiende gedachten konden verschillende bewegingen tegen het staatssysteem beginnen. Alleen al de aanwezigheid van opruiende gedachten was al een voldoende reden voor straf, als deze hardop werden uitgesproken en burgers in verlegenheid werden gebracht.
Als in het verleden het woord "opruiing" werd gebruikt om de ernst van een daad, een misdaad tegen de staat, te bepalen, krijgt het tegenwoordig, wanneer deze uitdrukking in spraak wordt gebruikt, een iets andere betekenis. In de eerste plaats zijn dergelijke gedachten ontevredenheid over bestaande of recente omstandigheden.
In geschreven taal (bijvoorbeeld journalistieke essays, verhalen) kan dit gedachten worden genoemd die worden gegenereerd door de oneerlijke houding ten opzichte van de zaak van vertegenwoordigers van bepaalde beroepen, bijvoorbeeld vanwege slechte medische zorg of de verkeerde benadering van het repareren van een auto. In de omgangstaal komt de uitdrukking "opruiende gedachten" bijna nooit voor.
