IJsdrift, ijsbreker, bevriezing … Al deze woorden klinken hetzelfde en hebben veel gemeen, maar betekenen totaal verschillende dingen. En als een ijsbreker een schip is dat de ijskorst breekt om navigatie in het winterseizoen tot stand te brengen, dan veroorzaken ijsafwijkingen en bevriezing voor velen volledige verbijstering. Bevriezen - is het wanneer ijs langs de rivier beweegt? Of is het een ijsafwijking? Of misschien is een ijsverstuiving een schip, maar wat is dan een ijsbreker?
Het woord bevriezen heeft twee betekenissen. De eerste, en meest gebruikte, is het aanleggen van een ijslaag op een rivier of waterlichaam. Elke winter, als de weersomstandigheden het toelaten, verschijnt eerst een kleine vorst op de rivieren, en dan is het oppervlak bedekt met een sterke ijskorst. Het is het moment waarop de rivier "stijgt" en wordt bevriezing genoemd. Afhankelijk van de regio, breedte, diepte van het reservoir en de snelheid van de stroming kan dit proces enkele dagen tot enkele weken duren.
Bevriezing komt niet alleen voor op rivieren. Ook meren, vijvers, moerassen, beken en zelfs diepe plassen zijn bedekt met een ijskorst en kunnen daardoor bevriezen. Natuurlijk wordt deze term vaak juist gebruikt in relatie tot grote stuwmeren en rivieren, maar niemand neemt de moeite om hem toe te passen op kleinere natuurobjecten. Ondiepe meren en ondiepe rivieren bevriezen veel sneller dan volledig stromende grote rivieren met een snelle stroming, en in het voorjaar beginnen ze ook snel te ontdooien, waardoor ze zichzelf bevrijden van de ijskap.
Het woord bevriezen heeft ook een tweede betekenis: de periode zelf, waarin de rivier of het meer onder het ijs staat. In warme streken kan het niet langer dan een maand duren, en in steden waar de temperatuur in de winter laag wordt en de vorst lang aanhoudt, duurt het meer dan zes maanden. Opgemerkt moet worden dat warm weer of een snelle rivierstroom de bevriezingstijd aanzienlijk kan verkorten en soms zelfs kan voorkomen.
Verwar bevriezing en ijsafwijking niet. Deze twee fenomenen, hoewel ze elkaar vergezellen, zijn totaal verschillend. IJsdrift is de beweging van ijsschotsen op het wateroppervlak. Herfstijsdrift gaat vooraf aan bevriezing, de reden hiervoor is de scheiding van ijsschotsen van de randen van de kust, waar het water veel sneller bevriest. In het voorjaar, als de luchttemperatuur stijgt, begint de ijskorst dunner te worden en breekt onder invloed van de stroming uit elkaar. Zo begint ijsafwijking in de herfst en in de lente is het de laatste fase.
