Het zou veel gemakkelijker zijn om zonder haar te leven. Geweten is het vermogen van een persoon om zijn verantwoordelijkheid jegens andere mensen te beoordelen, gebaseerd op de morele principes die in de samenleving bestaan.
Het geweten komt zeker op de eerste plaats onder de morele categorieën. Dit is de meest mysterieuze morele categorie. Het is alleen waardevol als het niet alleen een uiterlijke manifestatie is van ethische kenmerken die door de samenleving zijn opgelegd, maar als het verandert in iemands innerlijke noodzaak.
Sinds de oudheid heeft de mens geprobeerd een verklaring te vinden voor het fenomeen geweten. Ze werd beschouwd als een aangeboren kwaliteit die niet onderhevig is aan studie, en zelfs niet aan goddelijke verlichting, die op een persoon neerdaalt als genade of als gevolg van sommige gebeurtenissen.
De aanwezigheid van het geweten in een persoon is ondubbelzinnig onmogelijk zonder zijn sensuele houding ten opzichte van de wereld. Bovendien grenst het concept van het geweten als de belangrijkste morele categorie aan het concept van goed en kwaad. Een persoon laat zich leiden door de definitie van 'wat goed is en wat slecht'. Als hij desondanks bepaalde acties uitvoert die afwijken van het "goed-slecht"-oriëntatiepunt, begint zijn geweten hem te kwellen. Het begrip geweten is dus onmogelijk zonder ervaring. Hegel noemde het geweten ook 'een morele lamp die een goede weg verlicht'.
Het mysterie van het geweten is dat het niet alleen tot de categorie van het bewuste behoort, maar ook tot het onbewuste. Soms wil iemand afstand nemen van morele principes, opgeven, maar zijn geweten belemmert hem, dat wil zeggen dat deze morele en ethische categorie vaak niet door de rede kan worden gecontroleerd. Volgens psychologen heeft niet iedereen een ontwikkeld geweten. Het is kenmerkend voor mensen die begiftigd zijn met een rijke innerlijke wereld, relatieve vrijheid, het vermogen tot sympathie en mededogen, een hoog niveau van zelfeisen. Zonder dit is de vorming van het geweten als morele categorie onmogelijk.
In de wereldethiek zijn er verschillende definities van geweten. Volgens Heidegger is het geweten een roep om vrijheid. Het laat een persoon terugkeren van de verloren wereld naar de echte wereld, gebaseerd op de categorie van "niets". Een interessante kijk op het geweten van de Kazachse wetenschapper Shakarim, die gelooft dat het nodig is om het geweten bij te brengen om de wereld en een persoon als geheel te veranderen. Dit moet vanaf jonge leeftijd en gedurende het hele leven worden gedaan, zodat een persoon zijn ondeugden kan zien. Door ze te realiseren, kan hij beter worden.
Het geweten is dus de belangrijkste categorie van ethiek, die de morele verantwoordelijkheid van een persoon voor zichzelf en voor de samenleving bepaalt. Het combineert de rationele en emotionele componenten van een persoon. Als acties disharmonie veroorzaken in een persoon, schaamte, kunnen we zeggen dat het geweten in hem aanwezig is, en dit is goed.
