De flora in de toendra is niet erg divers. Daarom schakelden dieren, die zich probeerden aan te passen aan de barre omstandigheden van het noordelijke bestaan, lang geleden over op 'weiland'-voedsel, op zoek naar en het eten van mossen en korstmossen. Een van de belangrijke elementen van het rendierdieet is korstmos.
Yagel - "hertenmos"
Yagel wordt vaak "hertenmos" genoemd, hoewel het van nature niet zo is, maar behoort tot de groep korstmossen, tot het geslacht Kladonia. Dit korstmos groeit in de regel in de toendra en geeft de voorkeur aan een droge en open omgeving. Een van de belangrijkste eigenschappen van rendiermos is de extreem hoge vorstbestendigheid. Het kan echter goed wortel schieten in een warm klimaat.
Het korstmos groeit vrij langzaam, slechts enkele millimeters per jaar. Daarom duurt het na het grazen van rendieren, die dit korstmos actief eten, soms jaren of zelfs decennia om weiden te herstellen. Dit is de tijd die nodig is om de vertakte en bossige groei van korstmossen in de toendra opnieuw te vormen.
Qua uiterlijk lijkt rendiermos op een samenstelling van met elkaar verweven fijnste draden en cellen. Deze ondermaatse struik werd alleen "hertenmos" genoemd omdat hij tijdens de strenge winter rendieren voedt, die vol vertrouwen rendieren onder de sneeuw vinden, geleid door een specifieke geur. En andere bewoners van de toendra, bijvoorbeeld lemmingen, vinden het niet beschamend om rendiermos te eten.
Yagel past zich heel gemakkelijk aan de barre omstandigheden van de toendra aan en concurreert met succes met andere soorten vegetatie, bijvoorbeeld met mossen. Korstmos groeit krachtig tussen mosstruiken en verduistert vaak zonlicht, zonder welke het mos zich niet goed kan ontwikkelen. Als gevolg hiervan geven mosstruiken zich over onder de druk van rendiermos, waardoor er uitgestrekte gebieden ontstaan.
Waar wordt rendiermos gebruikt?
Yagel wordt veel gebruikt in de volksgeneeskunde, omdat het uitgesproken antibiotische eigenschappen heeft. De Nenets en andere inheemse volkeren van het noorden gebruiken dit korstmos vaak voor de vervaardiging van drankjes. Ook op culinair gebied zijn er experimenten met rendiermos bekend - er worden speciale soorten brood en sauzen van gemaakt, en ook toegevoegd aan zoetigheden.
Maar meestal voeren rendieren rendieren, die in de winter het leeuwendeel uitmaken van het dieet van deze pretentieloze dieren. Een van de voordelen van korstmos is dat het dieren in staat stelt om darmparasieten kwijt te raken. In sommige regio's van Noorwegen worden twijgen van rendiermos gegeven als aanvullend voer aan huisdieren: schapen, koeien en varkens.
Droog korstmos is moeilijk op te pakken omdat de takken erg broos zijn. Meestal wordt het verzamelen van grondstoffen uitgevoerd na een zware regenbui. Daarna wordt het korstmos grondig gedroogd, waarna het vrijwel onbeperkt kan worden bewaard zonder te beschadigen en te rotten. Korstmossen die bedoeld zijn om dieren te voeren, worden vooraf geweekt in licht gezouten water en toegevoegd aan traditioneel voer. De voedingswaarde van deze topdressing is zeer hoog.
