In termen van slaapduur is een persoon geen "recordhouder" onder dieren, en toch brengt hij een zeer aanzienlijk deel van de tijd door in deze staat - gemiddeld 8-9 uur, wat ongeveer een derde van de dag is.
Slaapduur is een individuele indicator, sommige mensen slapen minder, anderen meer. Maar wat het grootste deel van de mensheid verenigt, is de gewoonte om 's nachts te slapen. Dit kan worden verklaard door de gevestigde traditie: van kinds af aan leert een kind 's nachts naar bed te gaan, een volwassene wordt 's nachts gedwongen te slapen omdat het openbare leven op dit moment stopt - er zijn geen winkels, geen instellingen, noch openbaar vervoer werken. Maar om zo'n traditie in de oudheid te ontwikkelen, moest ze een oorsprong hebben die geworteld was in de menselijke natuur.
Oorzaken van nachtrust
De mens is niet het enige levende wezen waarvan de periode van activiteit overdag valt en slaapt in het donker. Vogels worden 's ochtends wakker en onder zoogdieren zijn er veel meer dieren overdag dan nachtdieren.
Bij de regulatie van het circadiane ritme - de dagelijkse cyclus van waken en slapen, wordt de hoofdrol gespeeld door het hormoon melatonine, geproduceerd door de pijnappelklier. Het wordt alleen in het donker geproduceerd en dit verklaart de nachtrust. Een dergelijk mechanisme was verankerd in de loop van de evolutie omdat het de sleutel tot overleving was voor menselijke voorouders.
De leidende sensatie voor mensen en andere primaten is visie, waardoor een persoon ongeveer 80% van de informatie ontvangt. Wanneer het het menselijk oog binnenkomt, wordt het verstrooid. Het heeft geen speciale cellen die het licht focussen - zoals bijvoorbeeld bij een kat, dus een persoon ziet extreem slecht in het donker.
Vóór de uitvinding van kunstlicht was de mens 's nachts hulpeloos: het was moeilijk voor hem om aan voedsel te komen en te ontsnappen aan roofdieren. Bijgevolg stierven individuen waarin de periode van activiteit op de nacht viel snel. Degenen wiens circadiane ritme het mogelijk maakte om overdag wakker te blijven en de nacht te verlaten om te slapen, overleefden en lieten nakomelingen achter.
Een nacht in cultuur
Als de oude man zich overdag 'meester van de situatie' kon voelen, voelde hij zich 's nachts onzeker, zoals in 'buitenlands gebied', waar hij zich niet goed kon oriënteren. Om deze reden is de tegenstelling van dag en nacht, die kenmerkend is voor veel culturen, een variant van de binaire tegenstelling "vriend of vijand", niet geprojecteerd op ruimte, maar op tijd.
Sinds de oudheid leek de nacht iets angstaanjagends. Tot de 18e eeuw werd aangenomen dat de nachtlucht dampen bevat die schadelijk zijn voor de gezondheid. De legendes associeerden de activiteit van tovenaars en fantastische wezens die vijandig stonden tegenover de mens met de donkere tijd van de dag.
De mens zag iets gevaarlijks, demonisch en in nachtdieren. Daarom werden er legendes gemaakt over weerwolven, werden katten beschouwd als helpers van heksen en werden demonen op schilderijen en fresco's vaak afgebeeld met vleugels met zwemvliezen als vleermuizen.
De schaduw van de oude angst die door de nacht wordt opgewekt, leeft in de ziel van de moderne mens. Toegegeven, op dit moment wordt deze angst vaker bepaald door echte redenen. En toch is iemand 's nachts veel banger om het slachtoffer te worden van criminelen, hoewel dit overdag kan gebeuren.
