Optische instrumenten zijn al sinds de oudheid bekend. Archimedes gebruikte lenzen om het licht te focussen en vijandelijke houten schepen te vernietigen. Maar telescopen verschenen veel later en de reden hiervoor is onbekend.
Oorsprong
Het systeem van leringen over optica is gemaakt door de Griekse wetenschappers Euclid en Aristoteles. In feite is optica het resultaat van het bestuderen van de structuur van het menselijk oog, en de onderontwikkeling van de anatomie in de oudheid stond de ontwikkeling van optica tot een serieuze wetenschap niet toe.
In de 13e eeuw verschenen de eerste glazen op basis van de kennis van rechtlijnige stralen. Ze dienden een utilitair doel: ambachtslieden helpen om kleine details te onderzoeken. Het is onwaarschijnlijk dat deze uitvinding het resultaat was van lang onderzoek - het zou puur geluk kunnen zijn, de ontdekking dat geslepen glas het effect kan hebben van een vergroting van een object bij het naderen van het oog.
De Engelse natuurwetenschapper Bacon schreef over Arabische instrumenten die in theorie zo veel konden vergroten dat sterren van dichtbij te zien waren. Da Vinci's genie bereikte zulke hoogten dat hij zijn glaspolijstmachines ontwierp en verhandelingen over fotometrie schreef. De telescoop met één lens, meer bepaald de tekeningen en technische documentatie, werd door Leonardo tot in het kleinste detail uitgedacht en het genie zelf beweerde dat op deze manier een toename van 50 keer kon worden bereikt. Het is onwaarschijnlijk dat een dergelijke constructie bestaansrecht had, maar feit is dat de eerste steen werd gelegd voor een nieuwe richting in de wetenschap.
De eerste telescoop werd eind 16e - begin 17e eeuw in Nederland gemaakt (de meningen over de exacte datering verschillen tegenwoordig) door Z. Jansen in Middelburg in de gelijkenis van een bepaalde Italiaanse telescoop. Dit evenement werd officieel gedocumenteerd. De Nederlanders hebben blijk gegeven van een aanzienlijke vaardigheid in de productie van telescopen. Metzius, Lippersgey - hun namen werden bewaard in de kronieken en hun producten werden gepresenteerd aan het hof van hertogen en koningen, waarvoor de ambachtslieden grote sommen geld kregen. Wie de eerste was, is nog niet bekend. De instrumenten waren gemaakt van goedkope materialen, maar op een praktische, niet theoretische basis, zoals in het verleden het geval was.
Galileo Galilei ontving een professoraat aan de Universiteit van Padua voor de introductie van zijn modeltelescoop aan de Doge van Venetië. Het auteurschap laat er geen twijfel over bestaan, aangezien de producten nu in Florentijnse musea worden bewaard. Zijn telescopen maakten het mogelijk om een vergroting van 30 keer te bereiken, terwijl andere ambachtslieden telescopen maakten met een vergroting van 3 keer. Hij introduceerde ook een praktische basis in de doctrine van de heliocentrische essentie van het zonnestelsel, waarbij hij persoonlijk de planeten en sterren observeerde.
De grote astronoom Johannes Kepler, die zich vertrouwd had gemaakt met de uitvinding van Galileo, stelde een gedetailleerde beschrijving van deze uitvinding op en deed passend onderzoek. Het is zeer waarschijnlijk dat hij zelf op het punt stond de telescoop uit te vinden. Waarom hij zo'n apparaat niet zelf heeft ontworpen, is nog onduidelijk. Volgens zijn ontwikkelingen en toevoegingen is de telescoop gemaakt door de Duitse wetenschapper Scheiner. En sinds het midden van de 17e eeuw is het ontwerp van de telescoop steeds complexer geworden.
Moderniteit
De ontdekking van de telescoop heeft licht geworpen op vele vragen over het heelal die wetenschappers al eeuwenlang interesseren. Tegenwoordig hebben de apparaten zulke hoogten bereikt dat mensen kunnen kijken naar punten op miljoenen kilometers van de aarde. Dit werd mogelijk dankzij het werk van vele generaties en het talent van ambachtslieden die graag de sterren wilden aanraken.
