De cactus is een van de weinige planten die kan overleven in de droogste klimaten. De cactus slaat water op in zijn dikke stengel. Om het levengevende vocht langzamer te laten opnemen, moest de doornige plant de bladeren verlaten.
Volgens de legende vierde ooit een roos haar verjaardag. Op de feestdag waren verschillende planten uitgenodigd, waaronder ook een cactus. De stekelige vriend had geen gave, dus gaf hij de roos zijn naalden. En de roos bedankte op zijn beurt de cactus met een prachtige knop, die eenmaal per jaar bloeit, op zijn verjaardag.
Wat zijn doornen?
In de meeste bronnen kun je de theorie vinden dat de stekels van een cactus gemodificeerde bladeren zijn. Chlorofyl, dat in een bepaald stadium van hun ontwikkeling in de stekels wordt aangetroffen, dient als bewijs. Maar het is nog juister om aan te nemen dat de doornen gemodificeerde nierschubben zijn.
Als we het over cactussen hebben, stellen de meeste mensen zich iets stekeligs en scherps voor. Ondertussen is er in de natuur zo'n verscheidenheid aan soorten van deze plant dat je exemplaren kunt vinden met stekels in de vorm van draad, haar, veren, zachte haren en papieren linten.
Waar zijn doornen voor?
Doornen zijn een overlevingshulpmiddel voor de cactus. Ten eerste hebben ze een beschermende functie. Grote scherpe naalden schrikken herbivoren af. Stekels in de vorm van dunne en korte haren graven lang in de huid, waardoor elke wens om de plant opnieuw aan te raken wordt ontmoedigd. Doornen beschermen gaat echter niet alleen over verdediging. De cactus Mammillaria plumosa is bijvoorbeeld bedekt met witte veren. Het heeft geen bescherming nodig omdat het hoog in de bergen groeit. Veren beschermen de plant tegen oververhitting en vormen er een soort paraplu overheen. En op koude nachten dienen ze als bontjas voor een cactus.
In bijzonder droge gebieden, waar de regen enkele maanden moet wachten, dienen de doornen als opslagplaats voor vocht. Ze zijn in staat om water uit de lucht op te nemen en binnen te houden. Dit wordt bevestigd door de ervaring: als je de cactus uit de grond haalt en op een droog servet legt, zal de plant blijven groeien en zijn interne vochtreserves verbruiken. Statische spanning trekt de kleinste waterdeeltjes aan die zich in ochtendmist of dauw bevinden. Aan het uiteinde van de doorn vormt zich een druppel water, die door de plant wordt opgenomen. Als de "opslag" in de naald vol is, stroomt het water in dunne stroompjes langs de stengel naar de wortels van de cactus.
Sommige soorten cactussen zetten hun geslacht voort met behulp van doornen. Cylindoropuntia heeft bijvoorbeeld veel processen bedekt met hardnekkige stekels. Met hen klampt de plant zich vast aan de wol van naderende dieren, die op hun beurt scheuten naar andere gebieden overbrengen. Er zijn ook soorten waarbij "haken" zich op zaden en fruit bevinden. En er zijn exemplaren met nectar-dragende stekels. Zo trekt de plant bestuivers aan.
